دین پژوهی

سه شنبه بیست و نهم خرداد ۱۴۰۳ - 9:13 - محسن محصل یزدی - آرش جمشیدپور: در دو دهه اخیر کشفِ سنگ‌نوشته‌هایی قدیمی در شبه‌جزیره عربستان قلمروِ پژوهشیِ تازه‌ای را پیشِ چشمِ اسلام‌پژوهان و قرآن‌پژوهان گشوده است. این سنگ‌نوشته‌ها عموماً در قرن‌های پنجم تا هفتمِ میلادی نوشته شده‌اند و اسلام‌پژوهان امیدوارند که این سنگ‌نوشته‌ها شواهدِ تاریخیِ نوینی برای فهمِ اسلام، قرآن، زبانِ عربی، محیطِ حجاز و تاریخِ صدرِ اسلام در اختیارِ آن‌ها قرار دهند.شواهدی که تا کنون برای شناختِ اسلام و قرآن در اختیار داشته‌ایم متونِ عربیِ نوشتاری‌ست که مسلمانان حدودِ یک قرن پس از ظهورِ اسلام آن‌ها را پدید آورده‌اند. در چند دهه اخیر متونِ غیرعربیِ پس از ظهورِ اسلام (منابعِ یونانی، آرامی، سریانی، ارمنی، پارسی، حبشی و …) نیز در شناختِ اسلام و قرآن به کار گرفته می‌شوند. اما تاکنون دستِ محققان از منابعِ کتیبه‌شناختی کوتاه بوده است. اکنون، کشفِ سنگ‌نوشته‌هایی از دوره نزدیک به ظهورِ اسلام شور و هیجانی در میانِ محققانِ اسلام‌پژوه پدید آورده است.این سنگ‌نوشته‌ها را رهگذرانِ عرب روی سنگ‌ها و تخته‌سنگ‌ها نوشته‌اند و نوعاً شاملِ ذکرِ نامِ خدا، ذکرِ نامِ نویسنده سنگ‌نوشته و در نهایت دعایی از جانبِ نویسنده است. تا کنون سنگ‌نوشته‌های مهمی از این نوع کشف شده‌اند.[1] شاید مهم‌ترین یافته اخیر در این حوزه سنگ‌نوشته‌ای‌ است که به احتمالِ زیاد حنظله بن ابی عامر (متوفیِ سالِ سومِ هجرت)، یکی از صحابه معروفِ پیامبر، آن را نوشته است.نوشته بالای تخته‌سنگ به حنظله بن عبد عمرو نسبت داده می‌شود. (نوشته پایینی متعلق به شخص دیگری به نام عبدالعزی ب, ...ادامه مطلب